Oksigen - pedang bermata dua kehidupan, pengetahuan ini boleh menyelamatkan nyawa pada saat kritikal!

I. Apakah Itu Oksigen? - "Bahan Bakar Kehidupan" yang Tidak Kelihatan

1. Wujud Di Mana-Mana Namun Penting
   Oksigen wujud di mana-mana dan amat penting bagi kehidupan.

2. Kandungan udara
   Lebih kurang 21% udara adalah oksigen. Ia tidak berwarna dan tidak berbau, bertindak seperti "bateri tidak kelihatan dalam udara" yang terus-menerus memberi tenaga kepada badan kita.

3. Penggunaan Oksigen oleh Manusia
   Dalam keadaan tenang, badan manusia menggunakan kira-kira 0.4 liter oksigen per minit, setara dengan mengosongkan lima beg oksigen isi rumah setiap hari!

4. "Alur Kerja" Oksigen

   • Inhalasi → Oksigen memasuki peparu → Penghantar darah (sel darah merah) membawanya → Oksigen "dibakar" oleh sel-sel seluruh badan untuk menjana tenaga → Perkumuhan gas buangan.

5. Kritikal
   Tanpa oksigen, sel akan menjadi seperti "mainan tanpa bateri," dan malah degupan jantung pun akan berhenti.

6. 

II. Sisi Berbahaya Oksigen - Berlebihan Boleh Menjadi "Racun"

1. Keracunan Oksigen: Pengambilan Berlebihan Boleh Membahayakan
   Pernafasan berterusan terhadap oksigen berkepekatan tinggi (>60%), seperti di dalam bilik oksigen hiperbarik hospital, boleh menyebabkan:
   • Kerosakan paru-paru: Sakit dada, batuk, seolah-olah "paru-paru terbakar."
   • Keracunan saraf: Kekejangan, pening, dan dalam kes yang teruk, koma (terutamanya perlu diberi perhatian bagi penyelam dan bayi pramatang).
2. Risiko Maut Akibat Pemberian Oksigen kepada Bayi Pramatang
   • Bayi pramatang mempunyai salur darah retina yang rapuh. Oksigen berkepekatan tinggi boleh menghalang pertumbuhan salur darah, menyebabkan kebutaan! Doktor mesti mengawal kepekatan oksigen dengan ketat.
3. Perangkap Oksigen untuk Pesakit dengan Penyakit Paru-Paru Kronik
   • Pesakit PPOK (contohnya, perokok jangka panjang) yang menerima oksigen aliran tinggi dalam tempoh yang panjang mungkin mengalami penekanan terhadap naluri bernafas secara semula jadi, menyebabkan simpanan karbon dioksida dan kegagalan pernafasan.

III. Panduan Penggunaan Oksigen Selamat di Hospital - Piawaian Operasi untuk Ventilator & Tali Peralatan

1. Persediaan Peralatan dan Pengesahan Keselamatan

   Langkah-Langkah Operasi	Perkara Utama	Asas
   Sambungan Pintu Bekalan Oksigen Tali Peralatan	① Periksa tiada ubah bentuk atau penyumbatan pada antara muka; ② Masukkan tiub oksigen secara menegak sehingga bunyi "klik" kedengaran untuk mengunci; ③ Tarik perlahan-lahan untuk ujian rintangan terhadap terjatuh.	Antara muka yang longgar boleh menyebabkan kebocoran oksigen.
   Pemasangan Tiub Ventilator	① Isi botol pelembap dengan air suling steril hingga tanda 1/3-1/2; ② Pastikan tiada kilatan atau lipatan pada tiub selepas disambung; ③ Hidupkan kuasa dan jalankan tanpa beban selama 1 minit untuk memeriksa ayunan tolok tekanan.	Paip yang terpilin mengurangkan aliran oksigen.
   Pengesahan Keselamatan Persekitaran	① Tiada nyalaan terbuka/elektrik statik dalam radius 5 meter dari peralatan; ② Silinder oksigen mesti diletakkan tegak dan dikukuhkan untuk mengelakkan tumbang; ③ Pemadam api simpanan mesti mempunyai tekanan yang normal.	Oksigen amat mudah terbakar.

2. Prosedur Operasi Piawaian

   • Fasa Penyambungan Pesakit :
     • Pemakaian Topeng: Laraskan kedudukan pad hidung dahulu → Kencangkan tali dahi → Ketatkan tali dagu (piawaian: satu jari boleh dimasukkan untuk ketatannya) bagi memastikan tiada bunyi kebocoran udara.
     • Tetapan Parameter Ventilator: Ditetapkan oleh kakitangan perubatan berdasarkan keadaan pesakit (contoh: Kepekatan oksigen awal ≤40% untuk pesakit COPD, nisbah pernafasan 1:2.5).
   • Titik Pemantauan Secara Sebenar Masa :
     • Perhatikan sama ada pergerakan dada diselaraskan dengan penghantaran udara ventilator;
     • Kekal saturasi oksigen darah (SpO₂) antara 92%-98% (untuk pesakit bukan COPD);
     • Gelembung >2cm³/s dalam botol pelembap menunjukkan keadaan normal; ketiadaannya mencadangkan penyumbatan tiub.

3. Pencegahan dan Kawalan Risiko Utama

   Senario Risiko	Keperluan Operasi	Amaran Akibat
   Pencemaran Antaramuka Pantas Tali Peralatan	Lap antaramuka setiap hari dengan alkohol 75% dan lakukan penyucian tangan sebelum operasi.	Risiko jangkitan bakteria meningkatkan risiko pneumonia sebanyak 40%.
   Oksigen Aliran Tinggi Tanpa Pelembapan	Mesti sambungkan botol pelembap apabila aliran oksigen >4L/min.	Kerosakan mukosa saluran pernafasan dan pendarahan.
   Pengendalian Amaran Ventilator	Amaran tekanan tinggi → Periksa palam lendir; Amaran tekanan rendah → Periksa penyambungan tiub terlepas.	Pengendalian lewat boleh menyebabkan kerosakan otak akibat hipoksia.

4. Pelansusunan Gerak Balas Kecemasan

   • Kebocoran Oksigen: Segera matikan sumber gas → Buka tingkap untuk pengudaraan → Alihkan bahan mudah terbakar → Hubungi jabatan kejuruteraan untuk baiki.
   • Asfiksia Pesakit: Putuskan sambungan ventilator → Ventilasi secara manual dengan balon (frekuensi mampatan 10-12 kali/min) → Panggil pasukan penyelamat.
   • Kegagalan Peralatan: Aktifkan silinder oksigen cadangan → Tukar kepada respirator ringkas → Aktifkan kod kecemasan peralatan hospital.

5. Operasi Piawaian Selepas Pengoksigenan

   • Turutan Pemutusan: Tanggalkan topeng dahulu → Matikan ventilator → Putuskan sambungan sumber oksigen → Kemudian matikan injap tali peralatan.
   • Pelupusan Bahan Pakai Habis: Rendam topeng dalam disinfektan mengandungi klorin selama 30 minit; hantar tiub ke bilik bekalan untuk pensterilan suhu tinggi.
   • Mata-mata Pencatatan: Masa terapi oksigen, kadar aliran, perubahan SpO₂, kejadian luar biasa (contoh: sebab-sebab bunyi amaran).

Amaran Khas: "Tiga Larangan dan Empat Perlu" dalam Terapi Oksigen di Hospital

• Tiga Larangan :
  ❌ Jangan melincirkan sambungan tiub oksigen dengan gris (boleh menyebabkan letupan).
  ❌ Jangan memberikan oksigen aliran tinggi untuk tempoh yang panjang tanpa pelembapan.
  ❌ Jangan terus menggunakan jika amaran ventilator tidak ditangani.

• Empat Perlu :
  ✅ Semak setiap hari kekuda peralatan untuk ketegangan udara.
  ✅ Latih kakitangan perubatan menguasai kemahiran ventilasi balon manual.
  ✅ Kekalkan tekanan baki sebanyak 0.5MPa sebelum menukar silinder oksigen.
  ✅ Tetapkan senarai semak keselamatan terapi oksigen (templat dilampirkan).

Kesimpulan: Menggunakan Oksigen dengan Bijak, Membiarkan Kehidupan Bernafas Secara Bebas
"Oksigen adalah percikan kehidupan, tetapi mengawal nyalaannya mengekalkan kehangatan tanpa membakar. Ikuti nasihat perubatan untuk terapi oksigen di hospital, berhati-hati dalam penggunaan suplemen oksigen di rumah, dan menghormati hukum semula jadi adalah kunci kepada perlindungan kesihatan."