ئۆکسجین - تەواوکەری دوو لاو لە ژیان، ئەم زانیارییانە دەتوانن ژیان بپارێزن لە کاتانی سەرووسر!

یەکەم. ئۆکسجین چییە؟ - تەنها "تەواوکەری ژیان" لە نهاتوودا

1. هەموو جێگەیە و بەهێزە
   ئۆکسجین لە هەموو شوێنێک دایە و بۆ ژیان زۆر گرنگە.

2. کۆمپۆزیسیۆنی هەوادا
   تەقەرزەن ٢١%ی هەوا ئۆکسجینە. بێ ڕەنگ و بێ بوویە، وەک "بەتەری نهاتوو لە هەوا" دەخەملێت کە بازاوتر ڕاهێنەری جەستەمان دەبێت.

3. بەکارهێنانی ئۆکسجین لەلایەن مرۆڤ
   لە کاتێکی ئاشتیدا، جەستەی مرۆڤ نزیکەی ٠٫٤ لیتر ئۆکسجین لە خولەکدا دەبات، کە هاوتا دابڕینی پێنج کیسەی ئۆکسجینی ماڵی لە ڕۆژێکدا!

4. شارەزایی کاریگەری ئۆکسجین

   • هەناسوتن → ئۆکسجین دەچێتە سترگەکان → "کوریەرە خوێنەکان" (یەکەلەی خوێنی سەرخ) ئەوە دابین دەکەن → ئۆکسجین لە سەرانسەری بدندا لەلایەن خانەکانەوە "دەسووتێت" بۆ دروستکردنی وزە → هەناسوتنی گازە مەردوومەکان.

5. ڕۆڵی گرنگ
   بەبێ ئۆکسجین، خانەکان وەک "لەوبەری باتری نەبووەکان" دەبن و تەنانەت دڵیش وەستان دەکات.

6. 

٢. لایە کەمەخراپەکەی ئۆکسجین - زۆربوون دەتوانێت "زەهر" ببێت

1. زەهری ئۆکسجین: زۆر زیادکردنی ئۆکسجین زیان دەگۆڕێت
   سووتانی ماوەیەکی درێژ لە ئۆکسجینی بە تێچوونی بەرز (>٦٠٪)، وەک لە ئۆکسجینی هایپەرباریکی نەخۆشخانەکاندا، دەتوانێت هەبوونی بکات:
   • زیانی سترگ: شقی سینە، سیان، هاوشێوەی "سووتانی سترگ".
   • زەهری نەرڤی: کۆنڤولسیۆن، سەرسوڕمان، و لە حاڵەتی قورستردا کۆمایی (بەتایبەتی بۆ غوازنەر و منداڵانی پێگەی نەگوتوو).
2. خە dangerەی مردنەوەی هەڵدانی ئۆکسجین بۆ منداڵانی پێگەی نەگوتوو
   • منداڵانی پێگەی نەگوتوو ڕەگە خوێنی توندی چاویان هەیە. ئۆکسجینی بە تێچوونی بەرز دەتوانێت ڕەگە خوێنەکان ببەستێت، بووە هۆی کورمی! پزیشکان پێویستە تێچوونی ئۆکسجین بە باشی کۆنتڕۆل بکەن.
3. دەستگیرکەرەکانی ئۆکسجین بۆ نەخۆشەکانی کە نەخۆشی ڕێگەی دەمچوونی مزمنیان هەیە
   • نەخۆشەکانی COPD (بۆ نمونە، کەسە سیگارەلێژەکانی ماوەی درێژ) کە ئۆکسجینی بەهێز لە ماوەیەکی درێژ دەست دەکەن، دەکرێت تیشکدانی سروشتی خۆیان کەم بکەنەوە، کە دابەشبوونی کاربۆن دای ئۆکسید و شکستی دەمچوونی بەهێز دەبێت.

III. ڕێنماییەکانی بەکارهێنانی ئاسایشی ئۆکسجین لە نەخۆشخانەکان - ستانداردە پەیڕەوانەکانی کارکردن بۆ فێنکەر و بەندە ئامرازەکان

1. ئامادەکردنی ئامراز و پشتڕاستکردنەوەی سەلامەتی

   هاوڵاتی کارکردن	خاڵە بنچینەییەکان	ئەساس
   پەیوەندیکردنی دەرچەی دابینکردنی ئۆکسجینی بەندی ئامراز	① پشکنین لەوەی کە هیچ دەگۆڕان یان بەربەستێک نییە لە ناوکەکەدا؛ ② تیوبی ئۆکسجین بە هێڵی شوێنی داخڵ بکەوە تا دەنگی "کلیک" بیسترابێت بۆ قفلبوون؛ ③ باشترە بە دواوەری بکێشیتەوە بۆ تاقیکردنەوەی پاراستن لە دوورچوون.	ناوکە لاوەکان دەتوانن ببین به‌ره‌و دەربڕینی ئۆکسجین.
   کۆکردنەوەی تیوبي فێنكر	① شیشەی هۆمیدیفایەر بپڕێنە بە ئاوی دیستیلەی ستیریل بۆ نیشانەی ١/٣-١/٢؛ ② دووبارە دڵنیابە لەوەی کە تیوبەکە دووپات یان کەش نەبێت دوای پەیوەندیکردن؛ ③ کارا بکە و بە بەتاڵی بجوڵێنە بۆ ماوەی ١ خولەک بۆ کۆنتڕۆڵکردنی داهێنان و دەرچوونی فشار.	قسەکانی چالاواو کەمکردنەوەی گەردی ئۆکسجین.
   دڵنیاکردنی سەلامەتی ژینگە	① هیچ شوێنەوەرى یان ئەلکترۆستاتیکی لە نزیکترین ٥ مەتری ئامێردا نەبێت؛ ② سیلیندەرە ئۆکسجینەکان بە شێوەی قامە و بەهێز دروست بکراون بۆ پاراستن لە کاکبوون؛ ③ ئۆتەلقانی پشتگیری دەبێت فشاری سەرەتاییان هەبێت.	ئۆکسجین بەرزی سووتانەوەی هەیە.

2. ڕێوشیتییە ئاساییەکانی کارکردن

   • دۆخی پەیوەندیکردن بە نەخۆش :
     • بەکارهێنانی ماسک: یەکەم جار پۆزیسیۆنی قۆناغی پێشان بچەسێنە → زەربەندی پێشەنی ببەستە → زەربەندی چین بقورستر بکە (ئاسایی: دەتوانیت یەک پەنجە بنێیتە ناوەوە بۆ پێوانەی قورستری) تا دڵنیابیت لەوەی هیچ دەنگێکی نشتەری هەوا نییە.
     • ڕێکخستنی پارامەتری ڤێنتیلاتەر: لەلایەن کارمەندی تەندروستییەوە دیاری دەکرێت بەپێی بارودۆخی نەخۆش (نموونە: تەڕی ئۆکسجینی سەرەتایی ≤٤٠٪ بۆ نەخۆشەکانی COPD، ڕێژەی دامەزراندن ١:٢.٥).
   • خاڵەکانی کۆنتڕۆڵکردنی ڕاستەوخۆ :
     • ڕاستی بەسین کە گواستنەوەی سینە یەکدەرێژ بە گواستنەوەی هەوا لە دم‌هێنەرەکەدا؛
     • تەنیشتی ئۆکسجینی خوێن (SpO₂) لە نێوان ٩٢%-٩٨% بپارێزە (بۆ نەخۆشەکانی تر جگە لە COPD)؛
     • هەوای شلکەر >٢سم³/چرکە لە شیشەی شڵەکەردا دیاری نرمامەنییە؛ کەمبوونیان دیاری داڕشێنراوی تیوب دەکات.

3. پاراستن و کۆنتڕۆلی ڕیسکی سەرەکی

   بارودۆخی ڕیسک	داواکارییەکانی کارکردن	ئاگادارکردنەوەی ئازار
   تەقینەوەی ئامێری بەندی ڕێکخستنی بەستە تیژەکان	ڕۆژانە بەستە تیژەکان بپوشه‌ له‌ ٧٥% ئالکۆل و دەست پاک بکه‌ره‌وه‌ پێش كاركردن.	هەڵبژاردنی باکتری زیاتر دەکاتە هۆی زیادبوونی ڕیسکی پنومۆنیا بە ٤٠٪.
   ئۆکسجینی بەرز بەبێ شڵەکردن	پێویستە بوتڵی شڵەکەر بچاسێنرێت کاتێک جریانی ئۆکسجین زیاتر بێت لە 4 لیتر/خولەک.	زیان و کەسەلی لە موسکولی ڕێگای دەمی هەناسە
   چارەسەرکردنی ئاگادارکەرەوەی ماشینی هەناسەدان	ئاگادارکەرەوەی فشاری بەرز → پشکنین بۆ دڵۆپی موسکول؛ ئاگادارکەرەوەی فشاری نزم → پشکنین بۆ کەناڵی جیابوو	چارەسەری تاخایانە دەتوانێت هەڵدوانی مێشکی نەشتەری بێت.

4. چارەسەری هەنگاوەکانی کەرتی شەڕ

   • ڕاوتبوونی ئۆکسجین: دەستبەسەر چاودێری گازەکە بگرە → پەنجەرەکان بکرەوە بۆ بڵاوبوونەوەی هەوا → موادی قابلی توشبوون بسڕەوە → بەخشی ئەندازیاری ڕاگەیاندەوە بۆ چاکسازی
   • هەناسەنشکاندنی نەخۆش: ماشینی هەناسەدان بکەوە → بە دەست هەناسە بدە بە بەڵۆن (بە 10-12 جار/خولەک) → تیمی چارەسەرکردن ڕاگەیاندەوە
   • شکانی ئامراز: سیلیندەری ئۆکسجینی پشتگیری چالاک بکە → بگۆڕە بۆ رەسپیراتۆری سادە → کۆدی ئاگاداری ئامرازی نەخۆشخانە دابمەزرێنە

5. کارەکانی ستراندیارد کراوە دوای ئۆکسجین کردن

   • پاشاچوون: یەکەم جار ماسکەکە لادەخرێتەوە → فەنکردنەوەی دەمارەکان داخراوە → سەرچاوەی ئۆکسجین لادەخرێتەوە → دواتر فانوسی بەندی ئامێر داخراوە.
   • ڕه‌شتكردن له‌ بەرهەمە مەردومەكان: ماسکەکان بۆ ماوەی ٣٠ خولەک لە شۆرەی ناوچرین دا شل بکەن؛ تیوبەکان بنێرنەوە بۆ وانەی پشکیاردە بۆ پاککردنەوەی بەرمەڵانی بەرز.
   • خاڵەکانی تۆمارکردن: کاتی درمانی بە ئۆکسجین، ڕێژەی هەناسەدان، گۆڕانکاری SpO₂، ڕووداوە ناوازەکان (بۆ نموونە، هۆکاتی ئاگادارکردن).

ئاگادارکردنە تایبەتییەکان: "سێ ممنوع و چوار پێویستی" درمانی ئۆکسجین لە نەخۆشخانە

• سێ ممنوع :
  ❌ نەمێنێت کۆنتاکتی تیوبی ئۆکسجین بە چەور بچووتدرێت (دەتوانێت بووە هۆی تووشبوون).
  ❌ نەمێنێت ئۆکسجینی هەناسەی بەرز بەبێ شلکردن بە ماوە درێژ بدرێتەوە.
  ❌ نەمێنێت بەردەوام بیتەوە ئەگەر ئاگادارکەرەوەی فەنکردنەوەی دەمارەکان چارەسەر نەکرابێت.

• چوار پێویستی :
  ✅ هەموو ڕۆژێک پشت بەر ئامرازەکە بپشکنە بۆ دانیشتنی هەوا.
  ✅ پزیشکان بخوێنەرەوە تەکنیکی داخڵکردنی هەوا بە دەست بە دووپات کردن بزانن.
  ✅ پێش جێگیرکردنی سیلیندەری ئۆکسجین، فشاری ماوە بکەوە 0.5MPa.
  ✅ چەک لیستی سەلامەتی ئۆکسجین درمانی دروست بکە (داهێنه‌كان به‌شدار كراو).

ئەنجام: بە زیرەکی ئۆکسجین بەکاربهێنە، ڕێگە بدە بە ژیان بە ئازادی هەناسە بگرێت
"ئۆکسجین شوێلەی ژیانە، بەڵام کۆنتڕۆڵکردنی شوولەکە ئەو دەباشتر دەکات لە ئەوەی بسووتێتەوە. پەیڕەوی فەرمانی پزیشکی بکە بۆ درمانی ئۆکسجین لە نەخۆشخانە، لە ماڵەوە ئۆکسجین بە ئاگایی بەکاربهێنە، و ڕێگەدان بە یاسای سروشت ئاواترین کلیلی پاراستنی تەندروستییە."